zaterdag, oktober 29, 2016

frappante potpourri in A'foort


De tentoonstelling 'Self-Fiction' in kunsthal KAdE te Amersfoort, tonen de Canadese beeldhouwer David Altmejd (1974) en de Duitse schilder Friedrich Kunath (1974) hun kunsten. De beeldhouwer op de benedenverdieping en de schilder op de bovenverdieping. Twee intrigerende solotentoonstellingen! De ongestructureerde collage die ik er over gemaakt heb, staat min of meer symbool voor mijn enigszins in verwarring geraakte denkraam t.a.v. deze expositie. In de wereld van de moderne en hedendaagse kunst heb je een zee aan verschillende stromingen die elkaar ook vaak nog overlappen. Maar vaak, of eigenlijk meestal, valt er wel een bepaalde kunststroming te duiden. De toename van de pluriformiteit in de huidige samenleving laat de kunstwereld kennelijk, of eigenlijk moet ik zeggen uiteraard, niet onberoerd. Sowieso wordt de kunst altijd sterk beïnvloed door de vele verschillende subsystemen in de samenleving op zowel sociaal- als cultureel gebied. Als ik de kunstwerken van Altmejd en Kunath moet interpreteren als min of meer een afspiegeling van onze huidige samenleving, dan heb ik hun werk denk ik wel goed begrepen, want ook daar snap ik bij tijd en wijle de ballen van! Tot op heden draait 'Self-Fiction' dan ook nog als een humoristische mengelmoes in mijn hoofd rond.

woensdag, oktober 26, 2016

...perikelen op het IJsselmeer


Hoewel vrij regelmatig, zijn het toch lang niet altijd de schippers van zeil- of motorjachten die de KNRM op het IJsselmeer soms handenvol werk bezorgen. De binnenvaartschippers kunnen er ook wat van. In bijna elk nummer van 'De Reddingboot', het lijfblad van de 'Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij' dat drie keer per jaar verschijnt, lees ik wel een verslag over malheur met een binnenvaartschip. Zo las ik onlangs in het laatste oktobernummer ook weer een verslag over een gezonken binnenvaartschip. De binnenvaarder van 110 meter lang en 11,5 meter breed was geladen met 3000 ton hoogovenslakken en voer met open ruim. Hoe haal je het in je hoofd om met zo'n lading zonder afdekluiken op ruim water te gaan varen. Er was slechts 6 Bft. uit westelijke richting voor nodig om de hele handel ergens tussen Enkhuizen en Stavoren op de zeebodem te krijgen. Het zich door overslaand water vullende ruim, ging het draagvermogen van de binnenvaarder uiteindelijk te boven. Een grove fout die best vaak gemaakt wordt!

Een hallucinerende gewaarwording trouwens, zo'n schip rechtstandig op de bodem van het ondiepe IJsselmeer. Stuurhut en andere hoge objecten nog net boven water. Zo voeren wij eens een keer, na in Urk te hebben overnacht, 's morgens vroeg het IJsselmeer op richting Stavoren en verder. Zagen we ineens een auto op het water staan, alsof ie zo weg kon rijden. Later hoorden we dat de met grind geladen binnenvaarder onder de auto 's nachts gezonken was door overslaand water. Had overigens wel luiken op maar ze niet goed vastgemaakt, een slordigheidje die ze dus duur is komen te staan. Ach ja, ook op het water vallen wel eens spaanders als er gewerkt wordt.

zaterdag, oktober 22, 2016

kunst in kasteel het nijenhuis


Het wandelingetje van de parkeerplaats naar 'Kasteel het Nijenhuis' via een omweggetje, voelde met een beetje fantasie qua beleving aan als de prelude van 'Droomwerk', de expositie van Martine Antonie (1909-2006) en Marte Röling (1939) oftewel van moeder en dochter. De prachtige herfsttinten rondom deden immers niet of nauwelijks onder aan de kleurrijke en expressieve landschappen van Martine Antonie. De door haar met liefde en een diepe verbondenheid met de natuur gemaakte schilderijen, verbeelden praktisch stuk voor stuk een ideële werkelijkheid met haast psychedelische effecten. Inderdaad, droomwerken, als een hemel op aarde!

Dochter Marte doet het met haar droomwerken in de tuinzaal bij het kasteel niet voor haar moeder onder. Op uitnodiging van 'Kasteel het Nijenhuis' heeft ze speciaal voor deze expositie een reeks 'droombeelden' ontworpen. D.w.z. beelden die ze heel graag zou willen maken maar die om verschillende redenen nooit gerealiseerd gaan worden. Ingetekende of beschilderde foto's van diverse locaties in de wereld, sculpturen op hoge stokken, en ook hier weer een paar reusachtige vredesduiven. Ik vraag mij af hoeveel duiven ze sinds de Floriade van 2002 in de Haarlemmermeer wel niet gemaakt heeft.

vrijdag, oktober 21, 2016

Indian haute cuisine in polder


Een aantal keren per jaar komen de mannetjes bij elkaar om te eten, te drinken en te praten over vrouwen, architectuur en nog meer. En af en toe organiseren we ter aanvulling van gespreksstof een architectuurexcursietje in binnen- of buitenland. Het één en ander doen we sinds de jaren 80 van de vorige eeuw altijd met veel plezier. 'Herenleed' noemen we ons clubje, een naam die bij onze dames af en toe een vermakelijk soort ironie ontlokt. Jaren lang ontmoeten we elkaar steevast in café 'Hegeraad' aan de Noordermarkt in A'dam voor het inleidende pikketanisje, waarna we elders in de stad gingen eten. Nu niet iedereen meer in A'dam woont of werkt, doen we het anders. Met als gevolg dat we onlangs in Almere bij 'Taj Tast Of India' aan tafel zaten. Een Indiaas restaurantje op de brede middenberm van de Evenaar, een hoofdverkeersader in Almere-Buiten. Een bizarre en ongezellige plek eigenlijk voor een naar onze beleving haute cuisine restaurantje! Mogelijk een vorm van compensatie. Prima tent, leuke ambiance en goeie services, we kregen uitleg over de kaart en over de mate van pittigheid. Mooi, de gedachte van de ongezellige middenberm in the middle of nowhere was in een mum van tijd verdwenen!

woensdag, oktober 19, 2016

...big brother is watching you


Data 3 min. voor de landing in Newark.
Met FlightAware kan je als je wilt de ca. 8 uur durende vlucht van Schiphol Airport naar Newark Airport van minuut tot minuut volgen. Een fascinerende bezigheid eigenlijk. Columbus ontdekte de Nieuwe Wereld in 1492 m.b.v. kompas en hemellichamen. De Uiver, een Douglas DC-2 van de KLM won in 1934 de race Londen - Melbourne m.b.v. radio en telegraaf, maar als het contact wel eens wegviel vlogen ze alleen m.b.v. kaarten, kompas en zichtnavigatie. Daarvoor moesten ze lager vliegen, temeer omdat de drukcabine toen ook nog niet bestond. Slechte weersomstandigheden op de route beïnvloeden de vlucht dus behoorlijk. Toen in 1983 het huidige GPS systeem, dat al in 1967 was ontwikkelt, werd vrij gegeven voor civiel gebruik, waren we niet meer afhankelijk van een z.g. gegist bestek, dat immers het hoogst haalbare resultaat was van alle voorgaande navigatiemiddelen en technieken. Elektronische apparaten vervangen nu kaarten van papier, we hoeven maar op een knop te drukken en het GPS system (global positioning system) laat ons op een schermpje zien waar we ons exact op aarde bevinden. Niks gegist bestek meer, navigatie was een exacte wetenschap geworden. Dat zelfs de thuisblijvers nu ook kunnen zien waar de reiziger zich bevindt is helemaal fantastisch. Trouwens mijn respect voor de pioniers in lucht- en scheepvaart, die hun weg in de weidse leegte naar huidige maatstaven gerekend met beperkte middelen moesten vinden, is er enkel groter op geworden.

maandag, oktober 17, 2016

catchy nederpop in Vischpoort


Popronde is een reizend festival dat elk najaar plaatsvindt in een 40-tal steden door het hele land, gisteren 16 oktober voor het eerst in Harderwijk! Vanaf 13.00 uur in de Vischpoort tot na 23.30 uur in Estrado en daar tussendoor op allerlei andere locaties in de stad. In de intieme ruimte boven de Vischpoort hoorde ik de band van de Zwolse singer-songwriter Karel J. Schepers (1993). Leuke jonge band, aanstekelijke Nederpop met pakkende melodieën. Ze hebben zich, mede door toedoen van dj. Giel Beelen, dan ook al aardig in de kijker weten te spelen. O.a. door optredens in voorprogramma's van Bl0f, De Dijk, Nick & Simon en niet in het minst in 'De Wereld Draait Door'.



Al luisterend in die kleine oeroude ruimte boven de Vischpoort naar de frisse melodieën van Karel J. Schepers, schoot mij een vrij recent krantenbericht te binnen over een archeologisch onderzoek dat hier pal voor de Vischpoort, in oude tijden de Lage Bruggepoort genoemd, zal gaan plaats vinden. Het één en ander i.v.m. de aanleg van de nieuwe haven. In opdracht van de gemeente gaan ze op zoek naar sporen van een pier die hier ooit heeft gelegen, de z.g. 'Laage Brugge' die vanaf de 14e eeuw is gebruikt om spullen over te laden. De Zuiderzee was hier te ondiep, spullen werden vanaf zee overgezet in kleine bootjes die aanlegden bij de pier, waarna de handel de kade op ging.

Als de oude muren van deze kleine ruimte toch eens konden praten, ze zouden heel wat te vertellen hebben. Geen idee wat allemaal, maar veel, dat is zeker. Mijn gedachten dwaalden voort, van het één kwam het ander. Terwijl ik naar de sprankelende muziek van de jonge band uit Zwolle zat te luisteren, verzeilde ik meer en meer in het oude Harderwijk. Ik fantaseerde over de pier die hier zo'n 500 jaar geleden lag en op oude prenten zo mooi staat afgebeeld. Over de bedrijvigheid en over stadsmuzikanten die hier ongetwijfeld ooit hebben staan blazen op hun trompet of schalmei. Het applaus maakte een eind aan mijn gemijmer, even later stond ik buiten op de Vischmarkt weer met beide benen op de grond. Op naar de volgende locatie, prachtig, wat wil je nog meer, Harderwijk stad van oude verhalen en nieuwe muziek!

zondag, oktober 16, 2016

Het wordt nog knap heet hier


'Hittekanon' heette een artikel over aardwetenschap in Sir Edmund, de bijlage van de Volkskrant. 56 miljoen jaar geleden was het op aarde door langdurig opborrelend methaangas (CH4) zo heet geworden, dat je bijvoorbeeld rond de evenaar niet in zee kon zwemmen, er in de poolzeeën subtropische algen groeiden en op Antarctica orchideeën bloeiden. En dat zo'n slordige 170 duizend jaar lang! Het opborrelende methaangas, het broeikasgas dat ongeveer 25 keer sterker is dan koolstofdioxide (CO2) werd destijds veroorzaakt door ondergronds vulkanisme, waardoor organisch materiaal onder de zeebodem werd gekookt, en er een enorme hoeveelheid CH4 maar ook CO2 vrij kwam!

De huidige aarde wordt niet meer zozeer opgewarmd door ondergronds vulkanisme, maar meer door de gassen uit miljarden schoorstenen en uitlaten. Door de opwarming ontdooit een groot deel van het permafrost. De vele raadselachtige kraters in Siberië die reeds zijn ontstaan in de ooit zo diep gevroren bodem, schijnen het bewijs te zijn van ontsnappend methaangas. Na verwachting zal dit proces vele decennia doorzetten, waardoor het broeikaseffect zal verhevigen, hoe goed we ook ons best zullen doen om het CO2 gehalte in de atmosfeer naar beneden te krijgen. Een frustrerend en vooral somber vooruitzicht.

Aan de andere kant verzet ik me tegen somberheid. Niemand weet hoe het in de toekomst met de aarde zal vergaan. Ook al zijn er vele aanwijzingen die te denken geven, het blijft volgens mij voor een groot deel kofiedik kijken. De opwarming van de aarde is in volle gang, dat valt niet te ontkennen. Ook al zouden de elementen die dit veroorzaken direct kunnen worden gestopt, dan nog zal het vele decennia voortduren. De gevolgen kunnen fataal zijn voor mens en dier, maar het kan voor veel organismen ook juist gunstig uitpakken. We weten het niet, maar de aarde zal in ieder geval gewoon doordraaien, een intrigerende maar toch vooral ook geruststellende gedachte!

woensdag, oktober 12, 2016

wat rest: aspecten van verval


Veel kunstenaars hebben zich door de eeuwen heen in hun werk laten inspireren door schoonheid en verval. Een fenomeen overigens dat niet alleen is voorbehouden aan kunstenaars, maar waar we uiteraard allemaal mee te maken hebben. Mogelijk dat het kunstenaarschap wel helpt om er ook de schoonheid van in te zien. Ik moest bij het zien van de tentoonstelling 'What Remains' in het CODA Museum, waarin vele aspecten van verval aan de orde komen, ook denken aan werk van Armando, die op uiteenlopende manieren eigenlijk altijd met dit genre bezig is. Een interessante maar confronterende tentoonstelling, paradoxaal ook, kunst maakt verval eigenlijk onvergankelijk en laat er de schoonheid van inzien! In totaal brachten 16 kunstenaars onderwerpen aan de orde als fysiek, mentaal, moreel, materieel, maatschappelijk, landschappelijk en architectonisch verval, veroudering en ouderdom, afval en hergebruik, natuurlijke afbraakprocessen, afgedankte voorwerpen en in de vergetelheid geraakte betekenissen en technieken.

Maar het mooiste vond ik 'Oorsprong' een fotoserie van de Duitse kunstenaar Andreas Hetfeld (1965). Het onontkoombare verval in beeld gebracht middels naakte ouderen, die in foetushoudingen terugkeren naar de moederschoot, gesymboliseerd door vijf eivormige objecten. Het roept gevoelens op van intimiteit, kwetsbaarheid, geborgenheid en vergankelijkheid. En het mooie is dat middels subtiele geluiden vanuit een glanzend ei op de vloer nieuw leven wordt aankondigt!

maandag, oktober 10, 2016

nabij de voet van Montferland


Bossen, weilanden, pittoreske dorpjes, wijngaarden, oude molens, kasteeltjes en boerderijen, de Oude IJssel en de Hanzesteden Doesburg en Zutphen. Dat is in grote lijnen wel zo'n beetje de omgeving van 'Landal Stroombroek', het bungalowpark aan de voet van Montferland waarin we onlangs met de familie een weekje hebben doorgebracht.

Stroombroek, in de volksmond ook wel het Braamtse Gat genoemd, is een voormalige zandwinningsplaats gelegen bij het dorp Braamt, gelegen tussen 's-Heerenberg en Doetinchem. Het meer dat na de zandwinning (ten behoeve van Rijksweg 18) ontstond, is populair in de regio Bergh/Montferland, de Duitse grensstreek en ook veel mensen uit Doetinchem verblijven er in de zomer en lente. De ligging van het meer is bijzonder want het ligt aan de voet van de Montferlandse heuvels en heeft daarmee vooral gezien vanuit het noorden een haast on-Nederlandse aanblik.


Een smakelijk papiertje.
Wandelen, fietsen, praten, lezen, cultuur, bowling en uiteraard samen eten en drinken. De spits werd als gewoonlijk weer afgebeten met het vermaarde familieschaaktoernooitje op zaterdagavond. Als altijd weer perfect georganiseerd door Hans en Carla. Schaken met de klok, per speler 7,5 minuut, snelschaken dus. Evengoed waren we met totaal 5 borden een mooi avondje zoet. Maar voor het zover was kregen we, onder het genot van een kopje koffie met een gebakje, uitgedost met op eetbaar papier afgebeelde schaakstukken, eerst maar weer eens tekst en uitleg over de regels waaraan we ons volgens onze onvolprezen schaakmeester Hans dienden te houden. Toen iedereen zijn of haar stelling achter de toegewezen partij had ingenomen was het eindelijk zover en gaf Hans het startsein. Onder doodse stilte zette de zwarte partij als eerste de klok van wit in beweging, waarna wit de eerste zet deed en vervolgens met dezelfde hand de klok van zwart weer in beweging zette voor de eerste zet, en zo ging het door. Je kon op twee manieren verliezen, door schaakmat of door als als eerste door je speeltijd heen te zijn. We mochten elkaar niet storen tijdens het spel, maar er werd wat afgelachen. De meest domme en hilarische zetten passeerden de revue. Maar dat maakt snelschaken nou juist leuk!

Een prachtige fietstocht langs de Oude IJssel, v.a. Landal Stroombroek ca. 50 km v.v.

Wat de fietstochtjes van afgelopen week betreft, spande het tochtje langs de Oude IJssel van Doetinchem naar Doesburg v.v. de kroon. Een tocht die ons voornamelijk door een bijzonder mooi en rustgevend coulissen-landschap voerde. Wat een ruimte nog in dit kleine kikkerlandje, met die prachtige wolkenluchten daarboven, geweldig. En dat fraaie fietspad langs de Oude IJssel en Het Zwarte Schaar nabij Doesburg. Vanaf de IJsselkade in Doesburg, kijkend in westelijke richting over de IJsseldelta, zagen we in de wazige verte de Hoge Veluwe en de Postbank liggen, hemelsbreed toch gauw een slordige 20 km bij ons vandaan. We raakten niet uitgekeken, trouwens in het aloude vestingstadje Doesburg was ook genoeg moois te zien. Om maar wat te noemen, behalve de vele historische panden was daar o.a. ook nog het Mosterdmuseum, Lalique Museum, de Martinikerk en streekmuseum De Roode Tooren te bezichtigen. Midden in het historische centrum hebben we in het zonnetje op het terras van 'Stadsbierhuys de Waag' geluncht.

De Oude IJssel ontspringt in Duitsland en stroomt bij Gendringen ons land binnen. In het stroomgebied van de Oude IJssel werd in het verleden veel ijzeroer gewonnen, wat een florerende staalindustrie tot gevolg had. De Oude IJssel functioneerde hierbij als transportader. Nog steeds vervult de Oude IJssel een bescheiden functie als vaarweg voor de beroeps- en tegenwoordig ook voor de pleziervaart. Een leuk weetje is, dat de Oude IJssel in vroeger tijden een zijrivier was van de Rijn. In de loop der eeuwen heeft ze haar bedding echter steeds meer noordelijk verlegd, om uiteindelijk in de IJssel uit te monden. De Oude IJssel herbergt veel vissoorten, waarvan de meerval verreweg de meest spectaculaire is. Het is de grootste zoetwatervis van Europa en kan bijna 3 meter lang en 150 kilo zwaar worden. Bovendien is hij zeer roofzuchtig. Hele eenden plukt hij van het water en zelfs kleine hondjes zijn niet veilig voor het bakbeest. Laat uw Maltezer Leeuwtje dus nooit in de Oude IJssel een stok apporteren!

Het weekje Achterhoek nabij de voet van Montferland was verrassend veelzijdig. Een gebied met veel bezienswaardigheden in een steeds variërend decor. Een prachtig en indrukwekkend samenspel van natuur, historie, cultuur en recreatie, en dat allemaal zo dicht bij huis. Maar omdat het daar vooral ook een oase van rust is, heb ik bij dit alles evengoed ook nog een boek kunnen lezen.

Op het terras van 'Stadsbierhuys de Waag' in Doesburg.

'Het Arsenaal' in Doesburg.

Kasteel 'Huis Bergh' in 's-Heerenberg.

Toetje 'Coupe Kobus' in Zeddam.

Boekomslag 'Aleph'
'Aleph' heet het boek van Paulo Coelho. Aleph staat voor het begin, de oorsprong van de dingen. Aleph verwijst naar de adem, naar de geest die vooraf gaat aan het scheppend spreken. In een zeker evenwicht in je denken en doen en innerlijke ervaring mag je je bij het ouder worden wel verheugen. Dat is mooi, helemaal als je dat ook nog weet te handhaven. Maar dat is lang niet altijd het geval. Je leven kan ook in een sleur terechtkomen, in een zekere mate van verveling. Het gevoel dat je niet echt meer leeft, en je je afvraagt of je bent waar je wilt zijn en of je doet wat je wil doen. Een depressieve crisis die Paulo Coelho in 'Aleph' overkomt. Paulo's leermeester geeft hem echter een zetje in de rug, hij moet wat gaan doen aan deze miserabele situatie. Hij onderneemt een maandenlange reis over de wereld en doet daarover verslag. Het traject van de Trans-Siberische Spoorlijn speelt in dit verslag een belangrijke rol. Het reisverslag is eigenlijk een metafoor van de reis van zijn ziel, die begint als hij Hilal, een jonge vrouw van Turkse afkomst in de groene ogen kijkt. Zij beweert dat Paulo en zij elkaar kunnen redden. Hilal ligt ook met zichzelf in de knoop door gebeurtenissen uit haar verleden. Enfin, veel gedoe over vorige levens en incarnatie, over wat Paulo toen gedaan of juist niet heeft gedaan, over vrede, liefde en vergiffenis. Een mooi, maar ook zweverig boek in mijn beleving, waar ik me echter in de rust van de Achterhoek toch doorheen heb kunnen werken.