donderdag, juni 19, 2014

Hitler's aquarellen


Op de expositie 'Meer macht' in 'Museum de Fundatie' in Zwolle is veel te zien. We hebben werk gezien van o.a. Steve McQueen, Ai Weiwei, Anselm Kiefer, Constant, Anri Sala, Yael Bartana, Deimantas Narkevicius, Joseph Beuys, Renzo Martens, Gert Jan Kocken, Raphaël Zarka, Andres Serrano, Alec Soth, Asger Jorn, Hans van Houwelingen en Roy Villevoye. Teveel eigenlijk om in dit bestek verder op in te gaan, maar dat hoeft ook niet. De centrale vraag was of kunstenaars in deze tijd nog idealen kunnen nastreven. Is er voor kunstenaars nog macht weggelegd? Of is de kunstwereld definitief in de klauwen van het geld beland? En als kunstenaars hun idealen inderdaad kunnen verwezenlijken, zit de wereld daar dan wel op te wachten? Een interessante expositie die te denken gaf!

Op een gegeven moment stuitte ik op een viertal foto's van aquarellen van niemand minder dan Adolf Hitler. De foto's waren een bijdrage van de Nederlandse fotograaf/kunstenaar Gert Jan Kocken (1971). Hij heeft in 2005 de vier originele aquarellen gefotografeerd in Washington, waar ze bewaard worden in de archieven van het U.S. Army Center of Military History. Een rechter heeft ooit bepaald dat ze daar nooit meer uit mogen. Door de foto's, die praktisch identiek zijn aan de originele aquarellen, in deze expositie te tonen, kwam Gert Jan Kocken tot het stellen van intrigerende vragen. Of we bijvoorbeeld aan de werken konden zien wat voor geest er in Hitler huisde? Of kunst sowieso een adequate verbeelding is van de geest van de maker? Of het schadelijk is om deze werken nu nog te tonen? Van dat soort vragen.

Ik kan min of meer begrijpen dat Adolf Hitler (1889-1945) met z'n clichématige en zielloze kunstwerkjes werd afgewezen op de kunstacademie. Maar tegelijkertijd kwam de vraag bij me boven: Hoe zou de geschiedenis van de twintigste eeuw zijn verlopen, als in 1908 de toen 19 jarige Adolf Hitler wél was aangenomen? Het verhaal is immers dat Hitler, die graag kunstenaar wilde worden, nogal verbitterd raakte toen hij tot twee keer toe op de kunstacademie werd afgewezen. Mogelijk dat hij daarom uiteindelijk in 1914 als vrijwilliger in dienst trad van het Duitse leger. Daar raakte hij in 1917 twee keer gewond tijdens de slag om het Belgische Ieper in de Eerste Wereldoorlog. Maar of je met deze wetenswaardigheden ook kan zeggen dat Hitler's aquarelletjes het grootste kwaad van de twintigste eeuw vertegenwoordigen is de vraag.

6 opmerkingen:

joke van Doggenaar zei

Ik denk dat er dan wel een ander was opgestaan. het ging voor de oorlog heel slecht economisch in Duitsland.

joke van Doggenaar zei

Ik denk dat er dan wel een ander was opgestaan. het ging voor de oorlog heel slecht economisch in Duitsland.

joke van Doggenaar zei

Ik denk dat er dan wel een ander was opgestaan. het ging voor de oorlog heel slecht economisch in Duitsland.

Evert zei

3 x is scheepsrecht. Ook in Duitsland was er na WO I nog een heel redelijke politiek maar het kwaad van de haat heeft het gewonnen. De groep zogenaamde schuldigen waren de dupe. Duitsland was na de opruiming van deze groep en aan het einde van de oorlog totaal bankroet en afgebrand. Economisch was het er niet beter op geworden. Het had inderdaad anders kunnen lopen wanneer hij was aangenomen op die Kunstacademie. Laten we er vooral voor waken dat we het kwaad van de haat niet ook in een economisch nog steeds redelijk welvarend land toelaten...

Christa zei

Oeps was nog ingelogd onder Evert's account. Maar kan ik nog wel even zeggen dat ik die aquarellen helemaal niet zo slecht vind..

Unknown zei

Ik ben geboren, weliswaar vele jaren later, op de plaats helemaal rechts van het aquarel Becelaire.
Hoe zielloos dit kunstwerkje van Hitler was, hangt vooral af van de persoonlijke betrokkenheid van de aanschouwer.