Eyecatcher

Woensdag 4 april a.s. las ik, vindt de officiële opening plaats van het Eye-gebouw in Amsterdam in aanwezigheid van koningin Beatrix, en tal van genodigden uit de film- en kunstwereld. En vanaf 5 april a.s. zijn behalve de prominenten, ook de modalen welkom in het futuristische bouwwerk aan het IJ. Tijdens de bouwperiode (2009-2012) van het nieuwe filmmuseum ben ik er wel eens een paar keer langs gevaren, vorm en inhoud van de kolossale staalconstructies kon ik toen nauwelijks benoemen. En nu het gebouw af is weet ik eigenlijk nog niet waar het op lijkt. Een relatie met de functie van het gebouw is met de dynamische, min of meer sculpturale vorm ver te zoeken. Dat neemt echter niet weg dat ik deze eyecatcher van formaat, naar een ontwerp van het Weense architectenechtpaar Roman Delugan en Elke Meissl, prachtig vind! Ik zie er erg naar uit, het Eye-gebouw op korte termijn van binnen en van buiten eens goed te gaan bekijken. En het lijkt me ook fantastisch om een biertje te drinken op het nieuwe plein dat is ontstaan tussen het Eye en het IJ, met onbelemmerd uitzicht op de stad aan de overkant van het water.

De oude vestiging van het filmmuseum in het Vondelparkpaviljoen is qua bouwstijl van een heel andere orde, maar ook prachtig. Het in de jaren 1874-1881 in Italiaans renaissancistische stijl gebouwde paviljoen, naar een ontwerp van de Nederlandse architect Willem Hamer (1843-1913) werd echter te klein. Bovendien voldeed het gebouw dat vanaf 1972 tot heden het onderkomen was van het filmmuseum, in diverse opzichten niet meer aan de eisen des tijds. Toch jammer, we hebben op die mooie plek aan het Vondelpark in de loop der jaren aardig wat films gezien. Het gebouw waarin vanaf de opening exposities werden gehouden van moderne kunst, was destijds ook de favoriete ontmoetingsplek van bohémien Amsterdam. Wat het nu gaat worden is me nog niet helemaal duidelijk. Ik heb gehoord dat stadsdeel West van de gemeente A'dam, de AVRO heeft geselecteerd als nieuwe huurder van het pand. Een Avrohuis dus, van waaruit diverse publieke radio- en (tv?) uitzendingen zullen worden verzorgd. We zien wel wat het wordt, het mooiste lijkt mij echter dat de functies die het gebouw van oudsher had worden hersteld. Het Vondelparkpaviljoen, wederom een prachtige plek voor exposities en ontmoetingen!

vuurtradities

Dit jaar moet het record, dat al 25 jaar staat worden verbroken las ik vanmorgen in de krant. Het betreft de hoogte van het paasvuur in Espelo, waar ze in 1987 met 27,87 meter in het Guinness Book of World Records kwamen. Ik wist niet wat ik zag, allemachtig zeg, dat is nog eens een bos hout voor de deur. En de poppetjes bovenop zijn de jonge mannen uit de Sallandse buurtschap even ten noorden van Holten. Die zijn al sinds november vorig jaar bezig met snoeihout verzamelen. De middenpaal van 51 meter hoog, hebben ze medio januari geplaatst, en sindsdien zijn ze al bezig met de bouw van het paasvuur of 'boake' zoals ze in Espelo zeggen. Met behulp van een ladderwagen van de brandweer moet de 'boake' op Goede Vrijdag a.s. een minimale hoogte van 30 meter hebben bereikt, bij een inhoud van ca. 8000 kubieke meter. Ik zie het helemaal voor me op 1e paasdag, de grootste 'boake' ter wereld, een brandende takkebos van heinde en verre te zien in het weidse Espelose landschap! Van Martin ter Denge (1985) kwam ik in streektaal een aardig gedicht tegen uit 2007 over de beleving van het paasvuur.

Poasken

Stokket de Boake hooge,                            

Bouw Espeloër paasvuur, recordbreker?

foto de Volkskrant 28-3-2012.

stekt den stapel an,

det slöt oe op t ooge,

zulk kooldern at-e kan!

De noabers bouwdn al wèkke,

dn stapel is egröaid.

non knispert doar de tèkke,

zo glöainig mooi, zo t glöait.

Loatt det veur non braandn,

de wöarmte dut oe good.

In alle ummelaandn,

doar roekt ze wa-w non doot.

Heurt dee tèkke knèttern,

den weend den jaankt dr duur,

Non zal t weer zik bèttern,

De keulte geet met t uur.

Alleman keump kiekn,

fles boakebitter met,

Midzomervuur nabij Jyväskylä Finland, eigen foto 21-6-1970.

De weenter mut non wiekn,

den doerdn al zonnen zet.

In dee koolde tiedn

was t bouwn al lang begunn.

Mie duch, non ma-k t liedn,

Det de Leante hef ewunn!

Ik las dat paasvuren tot de z.g. traditionele 'jaarvuren' behoren die in bepaalde streken en jaargetijden ontstoken worden. Oostelijk Nederland schijnt aan de rand van het Europees paasvuurgebied te liggen. Het paasvuur behoort met het meivuur (Waddeneilanden) tot het voorjaarsvuur. Aan een meer in de omgeving van Jyväskylä in Finland heb ik met lokale dorpsbewoners eens op 21 juni om een midzomer(nacht)vuur zitten feesten. En met St. Maarten op 11 november kennen ze in diverse streken het Martinusvuur, een vreugdevuur dat dan aan het eind van de lampionnentocht wordt ontstoken. Dan is er in deze contreien ook nog het midwintervuur, maar dat schijnt in meer of mindere mate te zijn opgegaan of te zijn vervangen door de kaarsjes van het Kerstfeest en/of de oudejaarsvuren tijdens de jaarwisseling. Er zijn ongetwijfeld nog veel meer vuurtradities te noemen. De meningen over het waarom zijn verdeeld, maar ik heb wel begrepen dat praktisch alle vuurtradities gemeen hebben, dat het zeer oude tradities zijn met een sociaal karakter die voortkomen uit het verlangen naar licht en warmte, de vreugde om terugkeer van zon en vruchtbaarheid.
Dat je met al die fikkies en passant ook van je oude rommel afkomt, is natuurlijk mooi meegenomen. Alhoewel er tegenwoordig om milieutechnische redenen alleen snoeihout nog oogluikend wordt toegestaan.

p.s. De 'boake' in Espelo heeft uiteindelijk een hoogte bereikt van 45,98 meter las ik, daarmee is het record van 1987 dus ruimschoots overtroffen!

Appelhof

Onlangs is op initiatief van het Cobra Museum en Kasteel Keukenhof, de nieuwe beeldentuin 'Cobra buiten' ontstaan in de prachtige tuin van het kasteel. De eerste tentoonstelling daar t.w. 'Hof van Appel' is j.l. donderdag 22 maart geopend. We hadden zaterdag zin om weg te gaan, het was mooi weer, dus wij erop af.

In Lisse aangekomen verzeilden we al snel in de file naar de wereldberoemde bloemententoonstelling Keukenhof. Terwijl ons het gevoel bekroop van, we zitten fout, konden we niet meer voorkomen dat we met de stroom mee op de enorme parkeerplaats van de bloemententoonstelling belanden. Maar na even smoezen met een parkeerwachter, konden we met een zucht van opluchting, deze gelukkig weer snel via de reguliere uitgang verlaten. Twintig duizend bezoekers, las ik vanmorgen in de krant, zijn er dit weekend al komen kijken naar de ruim 7 miljoen tulpen, hyacinten, krokussen en narcissen. Ik zie me al schuifelen met z'n allen langs al die perkjes, mij niet gezien, blij dat we daaraan zijn ontsnapt.

Aan de overkant van de Stationsweg, tegenover het terrein van de bloemententoonstelling, ligt het 400 jaar oude Kasteel Keukenhof, destijds gebouwd door Amsterdamse patriciers. Het gerenoveerde kasteel en het omringende bosrijke landgoed, met daarin dus de nieuwe beeldentuin 'Cobra buiten', is dit jaar voor het eerst voor publiek geopend.
In de tentoonstelling 'Hof van Appel' is tot aan 21 oktober a.s. een serie grote sculpturen te zien van Karel Appel (1921-2006). Tot voor kort onbekende beelden die hij in Toscane heeft gemaakt, toen hij daar in de zomers van 1989 tot en met 1999 woonde in de eeuwenoude Villa Licia. Appel heeft zich daarbij laten inspireren door het Toscaanse landschap, het zonlicht en de rommel en afgedankte werktuigen die hij in de schuur vond op het landgoed van zijn buurman, de wijnbouwer Giulio Baruffaldi. De beelden zijn de afgelopen tijd ook al te zien zijn geweest tussen de muren van het Cobra Museum in Amstelveen, een min of meer wezensvreemde context voor de sculpturen. De verplaatsing naar 'Cobra buiten' lijkt mij inderdaad meer recht doen aan de kunstwerken. En al is het zo geroemde Hollandse licht wel weer wat anders dan de Toscaanse zon, de beelden stonden er prachtig bij, we hebben ze in alle rust goed kunnen bekijken.

In alle rust inderdaad, hooguit tien mensen zijn we tegengekomen, voor ons gevoel liepen we alleen op dat prachtige landgoed, heerlijk. En we genoten nog een beetje extra toen we aan de enorme meute moesten denken, die aan de overkant van de weg tussen de tulpen en narcissen liep te sjokken.
Zie voor meer info over Appels uit Toscane: http://cultuurgids.avro.nl/front/detailkunstuur.html?item=8262306

de afstammelingen

'The Descendants' draait sinds begin februari j.l. in de Nederlandse bioscopen. Een aardige film die wij onlangs hebben gezien in theater, film & café 'De Lieve Vrouw' in Amersfoort. De uitgaansgelegenheid die na 1984 uiteindelijk in de plaats gekomen is van de vroegere Grachtkerk op die plek, was destijds één van de eerste podia in Nederland die theater, film en horeca combineerde onder één dak.

'The Descendants' is een Amerikaanse tragikomische film van regisseur Alexander Payne uit 2011 met in de hoofdrollen George Clooney, Judy Greer, Matthew Lillard en Shailene Woodley. De 115 minuten durende film, waarvan het script gebaseerd is op de gelijknamige roman uit 2007 van Kaui Hart Hemmings, debuteerde op het Internationaal filmfestival van Toronto. De film werd zes keer genomineerd voor een Satellite Award, onder meer voor beste film, beste regisseur en beste acteur. De film won een Satellite Award in de categorie beste film en een Golden Globe in de categorie beste dramafilm.

Matt King (George Clooney) stamt af van de Hawaïaanse koninklijke familie. Hij leidt als advocaat een redelijk gelukkig leventje, totdat zijn charismatische vrouw Elizabeth (Patricia Hastie) door een ongeluk met een speedboot in coma raakt. Binnen enkele weken zal ze van de beademing worden gehaald en sterven. Voor het eerst staat Matt er met zijn beide dochters alleen voor. De betweterige Scottie (Amara Miller) van tien schreeuwt om aandacht en oudste dochter Alexandra (Shailene Woodley) van zeventien is ex-model en ex-drugsgebruiker. Matt heeft geen flauw idee hoe hij met deze twee, waarvan hij de opvoeding jarenlang aan zijn vrouw heeft overgelaten, moet omgaan.
Dan vertelt zijn oudste dochter hem ook nog dat Elizabeth al maanden een affaire had met de man die waarschijnlijk haar enige echte liefde was. Matt dwingt zichzelf om te onderzoeken wat hij zijn vrouw verschuldigd is. Samen met zijn dochters besluit hij op pad te gaan, op zoek naar de minnaar van zijn vrouw. Het wordt een memorabele reis, vol pijnlijke inzichten, verrassingen en onverwachte humor. En passant moet hij ook nog eens met een aantal familieleden beslissen of hij al dan niet zijn geërfde gronden op Hawaii zal verkopen.

Terecht een tragikomische film vind ik. Zonder de geloofwaardigheid van het verhaal aan te tasten, vertaalt de combinatie van tragiek en humor zich in een mix, die verdriet a.h.w. grappig maakt en humor ontroerend. Een mooie film, die ik allesbehalve sentimenteel vond. Sterk acteerwerk ook van de hoofdrolspelers, en prachtige opnamen van Hawaii, die ook nog eens een forse meerwaarde krijgen door die bijzondere soundtrack met die typische hawaïaanse muziek.

paspoortgedoe

Het ging wel lekker gistermorgen, ik had me tot taak gesteld om naar het gemeentehuis te gaan voor een nieuw paspoort. Aansluitend kwam Jo. gezien het mooie weer op het idee, dat te combineren met een fietstochtje in de omgeving. Mooi, goed idee, alleen stond wel m'n voorband praktisch plat. En een fietsbandje oppompen middels zo'n rottig Frans ventieltje is vaak een knap irritante bezigheid. Maar goed, op een gegeven moment zat de wind er in, en fietsten we richting gemeentehuis.

Na een nummertje te hebben getrokken, wachten we in de grote hal op m'n beurt. Belletjes gerinkel alom, oplichtende balienummers, mensen met het passende nummertje erop af. Eenmaal aan de beurt bij balie 8, was de ambtenaar snel met me klaar. Verkeerde pasfoto meneer! Hoezo verkeerde pasfoto, u ziet toch wel dat ik het ben. Ja, ja, maar met alle respect meneer, deze foto lijkt me niet recent, en belangrijker nog is, dat de foto niet recht van voren genomen is, en dat is wel een vereiste. Komt u s.v.p. terug met een goede en recente pasfoto!

Chagrijn diende zich aan, maar evengoed toch maar naar de fotograaf. Moet u uw haar nog kammen meneer, nee het is goed zo, zo loop ik er altijd bij. Oké, neemt u daar maar plaats, hoofd iets naar rechts, ietsjes terug en lippen op elkaar houden. Kunt u iets vriendelijker kijken, ja goed zo, daar komt ie, flits! Dat is twaalf euro meneer. Wat, twaalf euro voor m'n kop op zo'n klein stukje papier! U verdient ze ook gemakkelijk zeg, tjonge, niet te geloven.

Terug in het gemeentehuis, nummertje trekken en wachten maar weer. Deze keer wat langer, het was drukker geworden. Wederom balie 8 met dezelfde ambtenaar. Ha, ha, dat ziet er beter uit meneer. Ja zeg, dat mag ook wel voor twaalf euro. Ja het leven is duur, wilt u hier even tekenen, graag binnen de lijnen, mooi zo. Nu nog een vingerafdruk, wilt u de wijsvinger van uw linkerhand op dat apparaatje leggen, ja zo. Ambtenaar zucht hoorbaar na twee pogingen, dat gaat niet lukken meneer, probeer het eens met de middelvinger, ook niet, de duim, ook niet. Lekker apparaat zeg, gooi weg dat ding! Nee, nee, veegt u eens met de wijsvinger van uw rechterhand langs uw neus, ja, zo ja. Leg uw vinger nu nog eens op het apparaat. Bingo, een beetje neusvet doet wonderen! Herhaald u deze handeling nog een keer met de middelvinger van uw rechterhand, prima, goed zo. Dat is dan €. 48,70, na vrijdag a.s. kunt u uw paspoort komen afhalen.

De lust tot een eindje fietsen was bij Jo. die alsmaar had zitten wachten tot ik klaar was, kennelijk een beetje bekoeld, want ze kwam ineens met het plan om maar wat plantjes te gaan kopen voor op het terras. Ook goed, maar ja we zijn wel op de fiets, dus veel kunnen we niet meenemen. Geen punt, volgens haar nog meer dan genoeg. En zo liepen we ons even later te vergapen aan de bloemetjes in het tuincentrum. Met een paar dozen vol viooltjes en een zak potaarde achterop fietsten we een halfuurtje later huiswaarts.

Thuis aangekomen kwam ik er achter dat ik m'n sleutels kwijt was. Potverdorie, verloren dat kan niet anders, ik wist zeker dat ik ze bij me had toen we vanmorgen vertrokken. Jo. had haar sleutels thuis gelaten, dus daar stonden we dan voor een gesloten deur. Bloemetjes en potaarde achter het huis gezet, en terug maar weer over dezelfde route naar waar we overal geweest waren. In de buurt van onze oudste dochter haakte Jo. af, bij voorbaat zou ze daar de sleutel van ons huis maar even gaan lenen. Ik ben overal weer geweest, bij de fotograaf, in het gemeentehuis en in het tuincentrum. En allemaal waren ze behulpzaam en keken ze met me mee onder stoelen en banken, maar nergens een sleutelbos te bekennen.

Net toen ik op het punt stond om Jo. te bellen of ze geslaagd was met haar sleutelactie, belde zij mij. De sleutels waren terecht! Bij onze oudste dochter had ze niemand aangetroffen, dus bellen maar, ze zal haar telefoontje wel bij zich hebben. Was ze met hondje Teun aan de wandel en heel toevallig naar ons onderweg voor een kopje koffie. In de garage vond Jo. m'n sleutels naast de fietspomp, in gedachten neergelegd toen ik vanochtend met dat platte voorbandje werd geconfronteerd.
Ja, ja, wat kan een mens toch lekker bezig zijn, klein geld allemaal maar toch, voor je er erg in hebt ben je weer een ochtend verder, ik verveel me nooit, de dagen vliegen voorbij!

'Johannes Passion'

Nog twee weken tot aan Palmzondag, het begin van de laatste zeven dagen van de Vasten- of Veertigdagentijd. In de Goede- of Stilleweek en Pasen worden alle gebeurtenissen herdacht, die de kern van het christelijk geloof uitmaken. Met name het lijden, sterven en verrijzen van Jezus Christus. Traditiegetrouw is de Vasten- of Veertigdagentijd, ook wel Passietijd genoemd, in het christelijk deel van de wereld de tijd van de Passies, waarin het proces en het lijden, sterven en verrijzen van Jezus Christus wordt opgevoerd en bezongen. De bekendste Passies zijn de 'Johannes Passion' uit ca. 1724 en de 'Matthäus Passion' uit ca. 1728 van Johann Sebastian Bach (1685-1750).

Zaterdagavond zijn we naar de 'Johannes Passion' geweest. Een prachtige uitvoering van de Christelijke Oratorium Vereniging Putten. Het koor waarin vriend Roel O. bij mijn weten al sinds jaar en dag, samen met enkele donkerstemmige mede vocalisten, de bassectie succesvol overeind weet te houden. De uitvoering in Putten o.l.v. de jonge dirigent Gerben Budding (1987) m.m.v. het begeleidingsorkest Cappella Maria Barbara en de solisten Titia van Heyst, sopraan; Wouter van den Braak, countertenor; Frank Fritschy, tenor; Robert Brouwer, bas en Daniël Hermán Mostert, bas speelde zich af in de stampvolle Gereformeerde Kerk aan de Achterstraat.

De 'Johannes Passion' en de later door J.S. Bach geschreven 'Matthäus Passion' zijn beide muzikale vertellingen van de procesgang en het lijden, sterven en verrijzen van Jezus Christus. Echter de 'Johannes Passion' is alleen wat feller maar tegelijkertijd toch ook weer wat ingetogener, de J.P. volstaat met een veel kleinere bezetting. En al is het lot wat Jezus in beide passion's beschoren is even dramatisch, toch ligt het accent in de J.P. minder op het slachtofferschap van Jezus. In de J.P. komt hij in het proces van zijn veroordeling meer over als een revolutionair, een persoonlijkheid die ondanks het leed dat hem wordt aangedaan krachtig van zich laat horen.

Nevenstaande tekst (Duits-Nederlands) betreft bovenstaand, met m'n telefoontje opgenomen videofragment over het proces bij Pilatus.
De collage waarmee dit stukje begint, bestaat uit behalve een paar foto's van de COV Putten en de titel, uit het schilderij de 'Gele Kruisiging' van Marc Chagall (1887-1985) dat hij in 1943 heeft geschilderd. In het pittoreske eilandkerkje van Vlieland hebben we een paar jaar geleden een muzikale raamvertelling bijgewoond, genaamd 'Chagall, de schilder en de liefde' (zie m'n stukje 'Chagall' van 7 juli 2010). Ondanks de ellende die de gelovige Joods-Russische kunstschilder in zijn leven heeft meegemaakt, heeft hij de liefde voor de medemens die in hem besloten lag nooit opgegeven. Je ziet het in het kleurenpalet van zijn schilderijen, hoe verschrikkelijk ook de taferelen waren die hij schilderde, de kleuren bleven zingen! De kleuren van de 'Gele Kruisiging' getuigen daarvan. Jezus aan het kruis, een Russisch stadje in vlammen, bange mensen op de vlucht, dreiging en geweld overal. Maar ook een ladder die niet wordt neergehaald, maar naar men aanneemt wordt opgericht, een verbindend element met het bovenste deel van het schilderij dat hoop uitstraalt. Chagall hield in zijn werk altijd staande, dat er hoop is te midden van chaos, ellende en verdriet. Hij had de Paasboodschap denk ik goed begrepen!

Palladio & La Biennale di Venezia

Omdat het gros van de bekeken bouwwerken in Venetië door Palladio is ontworpen, refereer ik nog maar een keer aan een eerder door mij geschreven stukje over deze 16e eeuwse bouwmeester. In onderstaande passage uit 'Palladio' van 1 december 2009 gaat het meer over de mens Palladio en zijn betekenis voor de architectuur. Het ging ook met name over de vele villa's die hij in noord-oost Italie heeft ontworpen. Over de eveneens vele door hem ontworpen stadspaleizen en kerken die we toen gezien hebben in Venetië, heb ik het nog nauwelijks gehad. Maar eerst dus nog even Palladio, wie was hij ook alweer?

Andrea Palladio (1508-1580) heeft wereldwijd generaties architecten beïnvloed. En nog is hij bij wijze van spreken de Mozart van de classicistische bouwstijl. Toen hij als jongeman een opleiding als steenhouwer volgde ergens in een restauratieatelier in Vicenza, ging er een wereld voor hem open. Hij ontdekte de antieke beeldhouwkunst van de Romeinen en de Grieken. Hij besefte wat de oude beelden de moeite waard maakte om te bewaren en te herstellen. Perfecte verhoudingen, rust, evenwicht en harmonie. Een principe dat nog tot op de dag van heden opgaat in welke kunstvorm dan ook.
Palladio die zich in toenemende mate met de bouwkunst ging bezig houden, paste deze principes hier ook op toe. Essentieel in zijn ontwerpen waren uitgangspunten als de vrouwelijke rondingen en mannelijke strakheid. Verder handteerde hij drie stellingen waaraan een bouwwerk moest voldoen wilde het volgens hem 'goed' zijn t.w.
a) nuttig en geschikt voor het gewenste doel (programma van eisen)
b) duurzaam en sterk (bouwtechniek incl. uitvoering, calculatie en planning)
c) mooi (vorm en idee).
Vicenza, stad van de renaissance is met deze uitgangspunten als basis vorm gegeven. En in de omgevingen rond Vicenza ontwierp hij een dertigtal villa's, maar ook stadspaleizen en kerken in Venetië, o.a. de kerk van San Giogio Maggiore (1566). Maar dat niet alleen, gebouwen in steden als Washington (het Witte Huis en het Capitool) en vele gebouwen uit de tijd van het Britse imperium in Londen ontstonden volgens deze principes. En ook de vormgeving van de stad van Peter de Grote, Sint Petersburg ontstond met dit uitgangspunt als principe. Veel zuilen, timpanen en bordessen, het classicisme is een bouwstijl die in grote mate met macht, status en gezag verbonden is. Een bouwstijl waarvan Palladio de grondlegger is.

Een aantal van de vele gebouwen en projecten in Venetië die we nader bekeken hebben tijdens de architectuurexcursie, heb ik aangegeven op de plattegrond in het hart van bovenstaande collage t.w. 1. Architectuur Biennale 2. Kunst Biennale 3. Theater del Mondo (architect Aldo Rossi) 4. San Giorgio Maggiore (1560-1562, architect Palladio) 5. San Francesco della Vigna (voorgevel, na 1562, architect Palladio) 6. Il Redentore (1576, architect Palladio) 7. Le Zitelle (verbouwd, 1579-1580, architect Palladio).

De Biënnale van Venetië die sinds 1895 om de twee jaar gehouden wordt, is een toonaangevende internationale kunstmanifestatie. De kunstbiënnale wordt op oneven jaren gehouden, de architectuurbiënnale op de even jaren. Ik las dat in 2010 het NAi bureau Rietveld Landscape gevraagd heeft om als curator invulling te geven aan de tentoonstelling in het Nederlandse paviljoen. Ronald Rietveld, die in 2006 de Prix de Rome Architectuur won, zoekt architectonische antwoorden op belangrijke maatschappelijke vraagstukken: overstromingen, de voortschrijdende verstedelijking, extreme regenval en droogte, ecologie en duurzaamheid, infrastructuur, de veranderende betekenis van de openbare ruimte. Rietveld omschrijft zijn ontwerpen als strategische interventies, zorgvuldig gekozen ingrepen in stad of land die gewenste ontwikkelingen in gang zetten. Rietveld Landscape benut de kracht van grootschalige ontwikkelingen en processen om bestaande kwaliteiten een nieuwe context en betekenis te geven. Door krachten te bundelen en disciplines te verbinden, brengen zij verandering tot stand. Aan Rietveld Landscape is gevraagd om in het Nederlands paviljoen een statement te maken over de potentie van landschapsarchitectuur, stedenbouw en het publiek domein. Het doel is om met de expositie zowel ontwerpers als opdrachtgevers en beleidsmakers te inspireren en te stimuleren om de potentie die het ontwerpvak heeft, ten volste te benutten en zo dichterbij de oplossing van grote maatschappelijke vraagstukken te komen. Een geometrisch lijnenspel en een hangend stadslandschap in tentoonstelling Vacant!
De installatie Vacant NL, where architecture meets ideas, roept de Nederlandse overheid op om het enorme potentieel aan inspirerende, leegstaande gebouwen uit de 17e,18e,19e ,20e en 21e eeuw te benutten voor creatief ondernemerschap en innovatie. Het Nederlandse paviljoen van blauw schuim moest te denken geven. De twaalfde editie van de architectuurbiënnale in Venetië heeft destijds van curator Kazuyo Sejima als titel gekregen: People meet in architecture.

Avondsfeer aan de 'Viale dei Giardini Pubblici' nabij de Kunstbiënnale.

Het drijvende Theater del Mondo tijdens de Biënnale van 1979 van architect Aldo Rossi (1931-1997). Het lichtgewicht bouwwerk uit steigerplanken en buizen, met zijn blauw geschilderde gevelbanden, is verloren gegaan na de Biënnale.

Kerk en klooster San Giorgio Maggiore op gelijknamig eiland ten oosten van Giudecca, architect Palladio, 1560/1566.

Voorgevel kerkgebouw San Francesco della Vigna, stadsdeel Castello, architect Palladio, 1562.

Il Redentore, kerkgebouw op eiland Giudecca, stadsdeel Dorsoduro, architect Palladio, 1576.

Le Zitelle, kerkgebouw op eiland Giudecca, stadsdeel Dorsoduro, toegeschreven aan architect Palladio (controversieel), 1579/1580.

Kleinkoor Vol-luid

Zaterdagochtend was het weer zover, het zoveelste optreden van het Puttense Kleinkoor Vol-luid in de Catharinakapel te Harderwijk. En iedere keer als ik het, in 1997 op initiatief van mijn schoonzus opgerichte Kleinkoor tijdens een optreden beluister, zijn ze volgens mij weer beter geworden dan de vorige keer. (Zie bijvoorbeeld ook m'n stukjes 'Vol Luid' van 2-3-2008; 'Advent met Vol Luid' van 17-12-2008; 'muzikaal weekend II' van 20-12-2010 en 'Frühjahrssingen' van 12-7-2011)

Overigens, de Catharinakapel moet met zijn perfecte akoestiek haast wel gebouwd zijn voor zanguitvoeringen. Ook de sfeer in die ruimte is onbeschrijfelijk mooi, helemaal als het zonlicht door de prachtige gebrandschilderde ramen valt. Wat dat betreft was het jammer dat het zaterdag wat miezerde. Goed, je kan niet altijd alles hebben, de kwaliteit van de uitvoering was er niet minder om.



Het thema van het o.l.v. Ria Bras gegeven koffieconcert van Vol-luid was 'een muzikale reis door de tijd' Het filmpje geeft slechts een gedeelte van het gezongen repertoire weer t.w. 'Ave verum corpus' van Wolfgang A. Mozart (1756-1791), 'Mailied' van Friedrich Kuhlau (1786-1832) en als laatst 'The Lindentree', een door de Britse musicus Tom Parker gearrangeert stuk van Franz Schubert (1797-1828).

Bijzonder mooi vond ik ook de intermezzo's in de pauzes. Het ingetogen optreden van Kees en Len Hellingman op de vleugel met walsen van Johannes Brahms (1833-1897) was een waardevol supplement die ochtend op Vol-luid's muzikale reis door de tijd.

de plataan

De machtige platanen achter onze tuin staan behoorlijk scheef. Omdat ze in hun jeugdjaren kennelijk niet of onvoldoende zijn begeleid middels boompalen en boombanden of hoe dat ook heten mag, neigen ze zich volgens mij al sinds die tijd van de dominante windrichting af. Ik kijk er al bijna 25 jaar tegenaan, en zo te zien zijn ze kerngezond en staan ze stevig verankerd in moeder aarde, bang dat ze zullen omvallen ben ik dus absoluut niet. Ik zou het een regelrechte ramp vinden, als vroeg of laat één of andere malle gemeenteambtenaar in dit dorp de scheve platanen als een gevaar voor de mensheid zou aanmerken. Want dan gaat in Harderwijk de zaag er nog al snel in weet ik inmiddels wel uit ervaring.

Toen ik onlangs de rommel in de tuin aan het opruimen was, vond ik behalve de kolossale hoeveelheid blad die er nog van de herfst lag, ook stukken schors van de platanen. De plataan heeft haar bonte aanzien namelijk te danken aan de grote plakken schors, die bij tijd en wijle van stam en takken los komen. Een beetje typisch misschien, maar ik heb iets met platanen. Behalve de prachtige exemplaren achter m'n tuin, waar ik dagelijks van geniet, associeer ik de plataan ook vaak met de vele genoeglijke momenten op schaduwrijke dorpspleintjes en terrasjes in de Haute-Provence. De dorpspleintjes bijvoorbeeld in Castellane en Aiguines. De sfeervolle terrasjes onder een dak van platanen, waar we vroeger na een fikse wandeling in 'Les Gorges du Verdon' (zie ook mijn stukje 'Tour du Mont Blanc' van 2 december 2009) neerstreken met het hele gezin om te genieten van de rust en al het lekkers wat ze daar te bieden hadden.
Je zou kunnen zeggen dat de plataan voor mij een beetje het synoniem is voor mooie momenten, momenten om nooit te vergeten! Daarin sta ik denk ik niet alleen, de dorpsbewoners die onder het schaduwrijke lommer van de plataan een potje jeu de boules spelen, beleven daar zo te zien ook keer op keer momenten van grote kwaliteit. En in de Griekse mythologie las ik, heeft de Griekse dichter Theokritos de plataan zelfs aan de mooiste vrouw op aarde gewijd.

rond Armando

Zondag j.l. stonden Jo en ik in Amersfoort voor het 'Rietveldpaviljoen' (voorheen De Zonnehof) voor een gesloten deur. Een overzichtstentoonstelling t/m 19 februari j.l. van de veelzijdige kunstenaar Joop van Kralingen (1916-2001) was voorlopig de laatste tentoonstelling daar geweest. En het daar, na de grote brand in de Elleboogkerk (zie m'n stukje 'Elleboog' van 23 oktober 2007) in 2008 gevestigde Armando Museum, met de tentoonstelling 'Het vuur voorbij - Armando en Raffael Rheinsberg' had zijn deuren al op 27 november 2011 gesloten. Ik heb begrepen dat het Armando Museum helemaal uit Amersfoort vertrekt. De verwachting is dat het nieuwe Armando Museum in 2013 gehuisvest zal zijn in Museum Oud-Amelisweerd bij Bunnik.

Dan maar naar 'Museum Flehite' waar op dat moment een omvangrijke collectie Nederlandse kunst te zien was uit de 20e eeuw van kunstverzamelaar Fransen. Van expressionistische tot constructivistische en van realistische tot abstracte schilderijen en werken op papier. Werk van bekende kunstenaars als Jan Sluijters, Leo Gestel, Jacoba van Heemskerck, Germ de Jong, Louis Saalborn en vele anderen.

Bij het verlaten van 'Museum Flehite' viel mijn oog op de grote gele bouwkraan om de hoek, die hoog boven het museum en de binnenstad uittorende. Mooi, ze waren zowaar de Elleboogkerk aan het herbouwen. Al heb ik wel begrepen dat de opdrachtgever (gemeente Amersfoort) eerst alleen het casco bouwt en dat later, als er een nieuwe bestemming c.q. gebruiker gevonden is, het interieur zal volgen. Toch jammer dat het 'Armando Museum' daar niet terug komt. Wat de reden is weet ik niet, maar die zal ongetwijfeld van financiële aard zijn.

De Elleboogkerk is voor mij in het verleden bijna tien jaar lang een werkplek geweest. Van der Grinten, Heijdenrijk en Manche, environmental design bv, het bureau dat zich in de Elleboogkerk aan de Langegracht tot midden jaren tachtig, toen ik er overigens al weer 12 jaar weg was, bezig hield met de dingen die tezamen de omgeving voor de mensen vormen, of dat nou een stuk gereedschap was, of een stadswijk, verkeersknooppunt of gebouw.
Na een restauratie van het pand, opende het 'Armando Museum' daar in 1998 zijn poorten, en waren we tot aan de grote brand op 22 oktober 2007, waarbij behalve de Elleboogkerk ook het grootste deel van zijn werk verloren ging, regelmatige bezoekers.

Na eerder genoemde openingstentoonstelling 'Het vuur voorbij' in 2008, was er elders in het land vrij recent de tentoonstelling 'Het ontembare vuur, keramisch werk van Armando' te zien. Kunstenaar Armando, in 1929 als Herman Dirk van Dodeweerd geboren, is in de kunst nog altijd vol vuur en vlam!

modernisme

De restauratie van de legendarische 'Villa Tugendhat' in de Tsjechische stad Brno heeft 7 miljoen euro gekost. Daarmee is de villa weer in zijn oorspronkelijke staat terug gebracht. De modernistische villa, in 1930 door de Duitse architect Ludwig Mies van der Rohe (1886-1969) ontworpen, is door de joodse familie Tugendhat maar kort bewoond, omdat ze in 1938 op de vlucht moesten voor de nazi's.
Villa Tugendhat met zijn gigantische glaspartijen ken ik tot op heden alleen vanuit de architectuurboeken. Het geld als een meesterwerk van modernistische architectuur en klassiek functionalisme. De villa is zelfs tot op de dag van heden nog modern en kan zo nog op de cover van Schöner Wohnen staan. De nu als museum toegankelijke villa ga ik misschien toch eens een keer bezoeken, ik ben door het artikel hierover in de Volkskrantbijlage van vrijdag j.l. best nieuwsgierig geworden. (Zie voor info e.d. www.tugendhat.eu)

Maar wat mij ook te binnen schoot, toen ik zo bezig was met het artikel over 'Villa Tugendhat', is een project uit de zelfde periode t.w. 'Maison de Verre' in Parijs, dat ik met een aantal collega's wel een keer heb bezocht. Een modernistisch en functioneel woonhuis met artsenpraktijkruimte op de begane grond, ontworpen en gebouwd in de jaren 1927-1931. 'Maison de Verre' (Het Glazen Huis) ook wel bekend als 'Woonhuis Dalsace' is een project van de Franse architect-decorateur Pierre Chareau (1883-1950) en de Nederlandse architect Bernard Bijvoet (1889-1979). Het drie verdiepingen tellende woon/werkhuis moest worden ingebouwd in een bestaand pand, waarvan de huurster van de bovenste verdieping weigerde te vertrekken. Dit deel moest dus behouden blijven, alleen de onderste lagen van het bestaande pand konden inclusief de draagconstructies worden gesloopt. De volledig nieuwe draagstructuur, bestaande uit stalen kolommen en liggers die er vervolgens voor in de plaats is gekomen, hebben ze zo ontworpen dat de ruimte geheel vrij in te delen was.



Door de grote mate van transparantie in het ontwerp, kregen de functionele elementen van de nieuwe draagstructuur inclusief diverse leidingen e.d. nu ook een decoratieve functie. De vele beweegbare elementen die het interieur bevatte, maakten van het huis een dynamisch geheel, waardoor het de bijnaam 'machine à habiter' ofwel woonmachine meekreeg. En sinds begin jaren tachtig staat in Parijs dit prachtige modernistische huis, reeds 81 jaar geleden opgeleverd aan de Rue Saint Guillaume, als historisch monument te boek.

Sonsbeek & Watermuseum

Park Sonsbeek in Arnhem behoord volgens mij tot de mooiste parken in Nederland. De flora in het 67 ha grote park lag er op schrikkeldag j.l. met dat grijze weer nog winters en mistroostig bij, maar aan het gedrag van de fauna te merken had die daar geen enkele boodschap aan. Het was tijdens de wandeling naar het in het park gelegen Watermuseum één en al reuring en gekwetter om ons heen.

Voor Thijs, Mink en E jr. was het Watermuseum nieuw, wij waren er al eens geweest, zie mijn stukje 'Sonsbeek' van 26 februari 2006. Het Watermuseum is een interactief doe-museum voor jong en oud. Het grootste deel van het museum, ca. 2000 m2, bevind zich ondergronds. Er bevinden zich daar meer dan vijftig interactieve presentaties waarmee je alles ontdekken kan over zoet water. Dijkbeheer, drinkwater, grondwater, riool- en waterzuiveringsinstallaties, water gebruik in Nederland en de rest van de wereld, diverse waterproefjes etc, etc. Maar we zijn daar begonnen met een bezoek aan de Watercinema, waar een korte film over de betekenis en vele facetten van schoon drinkwater in de wereld, onze nieuwsgierigheid aanwakkerde naar wat het museum in deze nog meer te bieden had. Nou dat was heelwat, o.a. de interactieve presentatie van werkzaamheden die in Nederland door Waterschappen of Hoogheemraadschappen worden verricht, hielden Thijs en Mink even goed bezig.



Tijdens de lunch in de serre van 'Brasserie Aquarium', het museumcafé, hadden we een prachtig uitzicht op het park. De boys zaten daar weliswaar met de rug naar toe, maar die vonden het uitzicht op de megatosti's ook mooi. Na de lunch hebben we nog even met z'n allen achter diverse computers zitten rommelen van het Water Informatie Centrum (WIC) op de eerste verdieping. Daar was veel informatie te vinden over allerlei waterwebsites met kleurplaten en spelletjes, maar ook actueel nieuws over water en het klimaat. Via de naast het WIC gelegen fototentoonstelling 'Water beweegt je' zijn we weer afgedaald naar de begane grond, en hebben we daar nog even een kijkje genomen in het Waterlab, waar je allerlei waterproefjes kan doen. Maar door de grote drukte hebben we daar maar van afgezien.

Na vervolgens nog een bezoekje aan de even verderop in het park gelegen Witte Watermolen, alwaar we de molenaar nog net even aan het werk zagen, hebben we park Sonsbeek via de vele trappen van de Steile Tuin verlaten. Via Apeldoorn, Uddel en Staverden zijn we terug gereden naar Harderwijk, waar we met een wijntje in de hand, want van water hadden we even genoeg, de vijf in het uur hebben gevierd.