vrijdag, juni 03, 2011

Orpheus



Naar ballet gaan we om de één of andere reden niet vaak, vermoedelijk door gebrek aan adequate kennis van deze kunstuiting. Doorgaans is het een concert, toneelstuk of film waar we heen gaan. Maar afgelopen dinsdagavond zijn we weer eens een keertje naar ballet geweest. Naar 'Orpheus', ballet van choreograaf John Neumeier door het Hamburg Ballett in de Hamburgische Staatsoper, het prestigieuze operahuis van Hamburg. Met in de orkestbak het Philharmoniker Hamburg met muziek van Igor Strawinsky, Heinrich Ignaz Franz Biber en Peter Blegvad & Andy Partridge. Het was een onvergetelijk mooie avond!

Thuis hadden we de tickets voor 'Orpheus' al geregeld, en dat was maar goed ook, het theater was letterlijk tot aan de nok toe gevuld. In het ballet van John Neumeier, dat in dit operahuis op 6 december 2009 z'n premiere beleefde, wordt de rol van Orpheus gedanst door Alexandre Riabko en de rol van zijn geliefde Eurydike door Hélène Bouchet.



Het verhaal van Orpheus en Eurydike is één van de bekendste mythische liefdesgeschiedenissen uit de wereldliteratuur. Orpheus, zoon van de koning van Thracië, had van zijn moeder Calliope de muzikale gave geërfd, waarmee hij alles wat leefde om hem heen in een gelukzalige vervoering wist te brengen. (In het ballet met de viool als metafoor) En toen hij zelf de nimf Eurydike tot zijn vrouw nam, scheen ook zijn eigen geluk grenzeloos.

Maar niet voor lang! De bekoorlijke Eurydike wordt achterna gezeten door Aristaeus, die kwade bedoelingen met haar heeft. Als ze tijdens deze achtervolging door een giftige slang gebeten wordt overlijd ze aan de gevolgen. (In het ballet overlijd ze aan de gevolgen van een auto ongeluk) Orpheus verdrietige klanken dringen tot in de hemel door, en alle wezens om hem heen delen in het verdriet (In het ballet de vele dansers en danseressen om hem heen)

Orpheus betreedt vervolgens de onderwereld, waar Hades en zijn vrouw Persephone heersen over de doden. De wezenloze schimmen raken zowaar geroerd van zijn liefelijke klanken, en besluiten bij hoge uitzondering Eurydike weer terug te laten keren naar Orpheus en het land der levenden. Op één voorwaarde: Orpheus mocht niet omkijken naar zijn geliefde, vóór ze het zonlicht hadden bereikt. Op een gegeven ogenblik kon Orpheus echter de verleiding niet weerstaan, en keek om. Op hetzelfde ogenblik verdwijnt Eurydike weer in het schimmenrijk van de onderwereld, en nu voor goed!

Overweldigd door verdriet, is met Orpheus vervolgens geen land meer te bezeilen. Hij zonderd zich steeds meer af, hij moet van niemand meer wat, en wil van geen liefde voor vrouwen meer weten. Als vermeend vrouwenhater wordt Orpheus uiteindelijk door z.g. maenaden (geweldadige, op sex beluste nimfen) afgemaakt. In het schimmenrijk kan Orpheus zich vervolgens eindelijk weer herenigen met zijn geliefde Eurydike.

Ademloos hebben we bijna twee uur lang zitten kijken en luisteren naar de balletvertolking van dit mythische verhaal. En wij niet alleen, je kon de spreekwoordelijke speld horen vallen in de bomvolle zaal. Het applaus na afloop duurde dan ook haast een kwartier. We moeten toch maar eens vaker naar ballet!